روز بزرگداشت حکیم عمرخیام
28اردیبهشت روز بزگداشت حکیم عمر
خیام گرامی باد.
در کـــارگــه کـــوزه گری رفـــــتم دوش دیــــدم دو هـــزار کـــوزه گویا و خموش
ناگاه یکـــی کوزه بـــر آورد خـــــــروش کــو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروش
امام غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری یکی از
حکما و ریاضی دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است.
سال ولادت او دقیقاً مشخص نیست. او در شهر نیشابور به دنیا آمد. به این علت به او
خیام می گفتند که پدرش به شغل خیمه دوزی مشغول بوده است.
او از بزرگترین دانشمندان عصر خود به حساب می آمد و دارای هوشی
فوق العاده بوده و حافظه ای نیرومند و قوی داشت. در دوران جوانی خود به فراگیری
علم و دانش پرداخته به طوری که در فلسفه، نجوم و ریاضی به
مقامات بلندی رسید و در علم طبنیز مهارت داشته به
طوری که گفته شده او سلطان سنجر را که در زمان کودکی به مرض آبله گرفتار شده بود
معالجه کرد.
او به دو زبان فارسی و عربی نیز شعر می سرود و در علوم مختلف
کتابهای با ارزشی نوشته است. خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بوده است و
معاصران او همه وی را به لقبهای بزرگی مانند امام، فیلسوف و حجة الحق ستوده
اند. او در زمان دولت سلجوقیان زندگی می کرد که قلمرو حکومت آنان از خراسان گرفته
تا کرمان، ری، آذربایجان و کشورهای روم، عراق و یمن و فارس را شامل می شد.
خیام معاصر با حکومت آلپ ارسلان و ملکشاه سلجوقی بود. در زمان
حیات خیام حوادث مهمی به وقوع پیوست از جمله جنگهای صلیبی، سقوط دولت آل بویه،
قیام دولت آل سلجوقی و... . خیام بیشتر عمر خود را در شهر نیشابور گذراند ودر طی
دوران حیات خود فقط دو بار از نیشابور خارج شد
سفر اول برای انجام دادن مراسم حج و سفر دوم به شهر ری و بخارا بوده است. خیام در
علم نجوم مهارتی تمام داشت به طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در
بنای ساختن رصد خانه سلطان ملکشاه سلجوقی همکاری کردند و همچنین به درخواست سلطان
ملکشاه سلجوقی تصمیم به اصلاح تقویم گرفت که به تقویم جلالی معروف است.
خیام در دوران زندگی خود از جهت علمی و فلسفی به معروفیت رسید و مورد احترام علما
و فیلسوفان زمان خود بود.
